اهمیت انجام عملیات نگهداری در ماشین آلات صنعتی بر کسی پوشیده نیست. یکی از مهم ترین و کلیدی ترین این فرآیندها، عملیات روانکاری است. روانکاری یکی از مهمترین دستورالعمل های نگهداری در شرکت ها و کارخانجات در صنایع سنگین و سبک می باشد. جهت انجام درست و صحیح این فرآیند به تجهیزات روانکاری احتیاج است و مهم ترین ابزار روانکاری باید از انواع گریس پمپ نام برد.
وجود گریس پمپ کارآمد جهت انجام عملیات روانکاری لازم و ضروری می باشد. دستگاه گریس پمپ باید تجهیزی در جهت سهولت کار باشد و نباید انتخاب گریس پمپ با کیفیت پائین دلیل توقف و یا اختلال در انجام قرآیند حیاتی روانکاری گردد. از این رو، انتخاب درست این دستگاه بسیار حائز اهمیت می باشد.
انتخاب صحیح گریس پمپ نیاز به تخصص و تجربه دارد تا بتوان با انتخاب درست ، فرآیند روانکاری را برای اپراتور به امری سهل تبدیل نمود، تا بتواند همیشه و به راحتی عملیات روانکاری را انجام دهد. گریس پمپ ها در انواع و اقسام مختلف تولید و عرضه می گردند، لذا هر کدام ازین گریس پمپ ها با قابلیت های متفاوت و با سایزهای مختلف در شرایط کاری متنوع و مختلف به کار گرفته می شوند.
برای انتخاب گریس پمپ صحیح پارامترهای بسیار زیادی دخیل می باشند که از مهم ترین این پارامترها می توان به ویسکوزیته ی گریس، متراژ انتقال گریس، سایز بشکه ی گریس، شرایط دمای کارکرد گریس پمپ و گریس، تعداد نقاط روانکاری، شرابط محیطی و ... نام برد. به دلیل تنوع بسیار زیاد و هم چنین شرایط متنوع کاری، انتخاب صحیح گریس پمپ بسیار مهم می باشد.
گریس پمپ ها به لحاظ مکانیزم عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می شوند. دستی، بادی (پنوماتیک)، برقی.
گریس پمپ های دستی نیز با توجه به برند شرکت سازنده در حجم های مختلف تولید می گردند. در حجم های قابل حمل با دستگیره های تعبیه شده جهت حمل آسان. محرک عملکرد گریس پمپ های دستی اهرمی ست که با رفت و برگشت این اهرم، پبستون گریس پمپ، گریس را انتقال می دهد. از مزایای گریس پمپ دستی میتوان به فشار کاری مناسب، حمل آسان، قیمت پائین آن اشاره نمود اما از معایب گریس پمپ دستی باید به سخت بودن شارژ مخزن گریس پمپ، سخت بودن کارکرد اپراتور با گریس پمپ دستی و خرابی زودهنگام گریس پمپ و نفوذ توده های هوا در اثر خرابی زود هنگام لاستیک گریس پمپ اشاره کرد.
گریس پمپ بادی:
گریس پمپ بادی یا گریس پمپ پنوماتیک، گریس پمپی است که با هوای فشرده راه اندازی می گردد و داخل بشکه استاندارد قرار می گیرد. بشکه های گریس در سه سایز تولید می شوند و گریس داخل این سایز بشکه ها پر و به بازار عرضه می گردند. گریس پمپ پنوماتیک یا گریس پمپ بادی نیز متناسب با این سه سایز بشکه تولید می گردند. سه سایز 20 کیلو، 50 کیلو و 185 کیلو. استفاده از گریس پمپ بادی، راحت ترین روش روانکاری پرتابل می باشد. فشار کاری بالا، میزان خروجی بالا، عدم تماس اپراتور با گریس به صورت مستقیم، هدر نرفتن گریس، و اطمینان بالا از گریسکاری صحیح در فواصل دور را میتوان از مزایای استفاده از گریس پمپ بادی نامید.
میزان خرابی در گریس پمپ های بادی بستگی به شرایط گریس مورد استفاده دارد، گریس آلوده به راحتی گریس پمپ بادی را دچار مشکلات عدیده ای خواهد نمود. علاوه بر گریس آلوده، هوای فشرده ی آلوده نیز به سرعت موتور هوای گریس پمپ را دچار مشکل خواهد کرد. بنابراین استفاده از واحد مراقبت هوای فشرده (FRL) بسیار مهم و ضروری می باشد. همیشه در خطوط هوای فشرده، رطوبت ناشی از فشرده سازی هوا و میعان سیال در داخل لوله سبب ایجاد مایع در داخل لوله می شود و همچنین کنده شدن پوشش سطحی لوله به دلیل وجود و حرکت هوای فشرده باعث به وجود آمدن ذرات خارجی می شود که باید به وسیله ی رطوبت گیر و فیلتر آن از ورود این ذرات به داخل موتور هوای گریس پمپ جلوگیری نمود.
برای جلوگیری از توقف ناخواسته ی گریس پمپ پنوماتیک و توقف فرآیند گریس کاری و خط تولید حتما نیاز است تا در دوره های شش ماهه و یا یکساله مورد سرویس های دوره ای قرار گیرند و موتور هوای گریس پمپ و سایر قطعات آن سرویس و بازبینی گردند. باید قطعات یدکی گریس پمپ تهیه و قطعات معیوب و یا رو به خرابی تعوبض گردند.
گریس پمپ برقی:
یک نوع بسیار مهم از گریس پمپ ها، گریس پمپ برقی می باشد. گریس پمپ برقی دارای تنوع بسیار زیاد و همچنین کاربردهای متفاوتی هستند. عموما گریس پمپ برقی جهت روانکاری انواع ماشین آلاتی که روانکاری جز لاینفک عملکردی آنهاست به کار می رود. گریس پمپ های برقی دارای مخزن های متنوع اعم از مخزن شفاف، مخزن فلزی و یا تلفیقی از این نوع جنس می باشند. گریس پمپ برقی، گریس را ذره ذره به یاتاقان و یا سایر المانهای مورد نیاز می رساند. با تزریق ذره ذره ی گریس، قطعه ی مورد نظر همیشه از روانکار و یا خنک کننده مورد حمایت قرار می گیرد و در نتیجه اثرات مخرب دما و فرسایش مکانیکی به پائین ترین حد می رسند.
با توجه به تنوع انواع سیستمهای روانکاری مرکزی، گریس پمپ های هر سیستم نیز متناسب با همان سیستم روانکاری می باشد. از گریس پمپ های بادی یا گریس پمپ های پنوماتیک میتوان به عنوان یک گریس پمپ مرکزی استفاده نمود ولی باید اینکار توسط کارشناس روانکاری انجام شود.
پس از انتخاب صحیح سیستم روانکاری درست و کارآمد برای دستگاه مربوطه، باید برای انتخاب گریس پمپ برقی، پارامترهای زیادی را مد نظر قرار داد. از جمله سازگاری گریس پمپ با سیستم روانکاری انتخاب شده، حجم مخزن، که باید با توجه به شرابط کاری و محیطی انتخاب شود، تعداد خروجی درست منطبق با تعداد نقاط روانکاری، برق گریس پمپ و متعلقات مورد نیاز در گریس پمپ.
برخی از این متعلقات حتما باید به گریس پمپ اضافه شوند و وجود این تجهیزات لازم و ضروری است. از جمله، شیر تعویض خط، سنسور کنترل سطح گریس، شیر کنترل فشار، فیلتر گریس، گیج کنترل فشار.
با توجه به نوع سیستم روانکاری مرکزی گریس پمپ دارای متعلقات می باشد. به طور مثال در سیستم روانکاری دوخطی وجود شیر تعویض خط یک ضرورت است. وجود شیر کنترل فشار در هر کدام از تیپ های گریس پمپ ضرورت دارد تا از گریس پمپ در برابر افزایش فشار های ناگهانی محافظت کند. اما وجود سنسور کنترل سطح گریس ضرورت ندارد و می تواند کنترل سطح گریس به روشهای دیگر انجام شود.
حال اینکه متعلقات یک سیستم روانکاری مولتی لاین (چند خطی) با یک سیستم دو خطی کاملا متفاوت است، چه به لحاظ عملکرد و چه به لحاظ متعلقات. گریس پمپ مورد استفاده در یک سیستم روانکاری چند خطی با یک گریس پمپ سیستم روانکاری دو خطی کاملا متفاوت است. در یک سیستم روانکاری چند خطی از تقسیم کننده های گریس استفاده می شود. وظیفه ی تقسیم کننده ی گریس انتقال گریس با میزان (دوز) درست به سمت یاتاقانها می باشد. تقسیم کننده ها انواع متفاوتی دارند و به صورت یکپارچه (مونو بلاک) یا ماژولار (سگمنتی) تولید می شوند. برای مونیتور کردن عملکرد یک تقسیم کننده ابزار متفاوتی وجود دارد.
یک تقسیم کننده می تواند دارای پین نمایشگر عملکرد باشد، یا توسط یک پراکسیمیتی سوئیچ سیگنالهای برقی را برای تابلوی مدار فرمان ارسال کند. توسط این سیگنالها میتوان از صحت عملکرد سیستم روانکاری مطلع شد.